"ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ" ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ
ΔΙΑ ..."ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ"

(2260 - 01/09/2003)

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς αρχιτέκτονας για να καταλάβει τη διαφορά ανάμεσα στις έννοιες «αποκατάσταση» και «ανακατασκευή».
Δεν χρειάζεται να είναι ειδικός για να καταλάβει τη διαφορά της αξίας ανάμεσα σε ένα μουσειακό έκθεμα πού βρίσκεται σε μια προθήκη και τα αντίγραφά του που πουλιούνται σαν σουβενίρ στον προθάλαμο του μουσείου.
Δεν χρειάζεται και φοβερή ευαισθησία για να γίνει κατανοητό ότι λόγος κήρυξης ενός μνημείου ως διατηρητέου μπορεί να είναι όχι μόνο το ότι αποτελεί «αξιόλογο δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής» αλλά και «διότι αποτελεί σημείο αναφοράς της περιοχής και είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με τις μνήμες των κατοίκων της πόλης».

Με το παραπάνω αιτιολογικό κηρύχθηκε διατηρητέο το κεντρικό κτίσμα του συγκροτήματος του πρώτου ηλεκτρικού εργοστασίου στο Ηράκλειο (ΦΕΚ 642Β/26-8-94). Και είναι πράγματι νωπές οι μνήμες αφού οι πρώτες αιτήσεις για παροχή ρεύματος έγιναν το 1924 παράλληλα με τις συζητήσεις ανάμεσα στη Λιμενική Επιτροπή Ηρακλείου, την κατασκευάστρια εταιρεία του λιμανιού και τον Δήμο Ηρακλείου για την προοπτική του εργοστασίου να γίνει Δημοτική επιχείρηση εξακολουθώντας να ρευματοδοτεί και το λιμάνι μετά την ολοκλήρωση των έργων, σκοπό τον οποίο πρωταρχικά υπηρετούσε η δημιουργία του. Και ήταν τότε πολλοί αυτοί πού δίσταζαν και αγωνιούσαν για τη βιωσιμότητά του!

Το συγκρότημα του διατηρητέου κτίσματος και μεταγενέστερων προσθηκών ανατολικά και δυτικά παραχωρήθηκε με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου στο Πανεπιστήμιο Κρήτης για τη στέγαση του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας.

Η μελέτη, βάσει της οποίας εκτελείται το έργο προβλέπει τη διατήρηση ...μόνο της πρόσοψης του κατά τα άλλα διατηρητέου κτίσματος και την ανακατασκευή του υπολοίπου και της στέγης! Το Πανεπιστήμιο και ο Δήμος ισχυρίζονται ότι πρόκειται για την ίδια μελέτη που υποβλήθηκε στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων και έτυχε της ομόφωνης θετικής γνωμοδότησής του. Το βέβαιο είναι ότι η απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού αναφέρεται ρητά σε «αποκατάσταση διατηρητέου κτίσματος» όπως, άλλωστε, και ο τίτλος του έργου έτσι όπως αναρτήθηκε στο εργοτάξιο. Προβλέπεται, επίσης, η κατεδάφιση και ανακατασκευή των μη κηρυγμένων κτισμάτων χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψη ότι το συνολικό συγκρότημα βρίσκεται σε μη οικοδομήσιμο χώρο μεταξύ οριογραμμών αιγιαλού και παραλίας!

Μπορούμε να κατανοήσουμε παρεκκλίσεις η ειδικές ρυθμίσεις για αποδεδειγμένους λόγους Δημοσίου συμφέροντος που στην προκειμένη περίπτωση δεν υπήρξαν καν.

Μας είναι όμως αδύνατον να κατανοήσουμε:
• κατεδάφιση και ανακατασκευή διατηρητέων κτισμάτων για να «προσαρμοστούν» σε οποιαδήποτε νέα χρήση η οποία δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί απ’ αυτά έτσι όπως κατασκευάστηκαν.

• δημιουργία σύγχυσης ανάμεσα στις έννοιες «αποκατάσταση» και «ανακατασκευή»

• επίκληση επιστημονικοφανών απόψεων για υστέρηση στην τεχνογνωσία διατήρησης πετρόκτιστων οικοδομών, χρήση νέου αντισεισμικού κλπ προκειμένου να ‘δικαιολογηθούν’ τα αδικαιολόγητα

• τετελεσμένα γεγονότα που βασίζονται σε θεωρήσεις όπως αυτές παραπάνω και καταγγελία όσων διαμαρτύρονται ότι αυτοί ευθύνονται πού δεν προέβλεψαν εγκαίρως ότι θα…κατεδαφιζόταν διατηρητέο κτίσμα και μιλούν «εκ των υστέρων» θέτοντας σε κίνδυνο ένα σημαντικό έργο για την πόλη

• τέτοιου είδους στάση από φορείς πού οφείλουν να συμβάλουν στην ανάδειξη και όχι στη συσκότιση θεμάτων πού άπτονται του σχεδιασμού και του πολιτισμού.