Στην Παλιά Πόλη του Ηρακλείου που περιλαμβάνεται στο Ενετικό Τείχος οι φυσικές καταστροφές, οι συγκρούσεις και η ανιστόρητη νεοπλουτίστικη λογική της «ανάπτυξης» κατέστρεψαν πολλά από τα αναρίθμητα μνημεία της και ιστορικά κτίρια. Ανάμεσα στα στοιχεία που παρέμειναν είναι η, σε αρκετά μεγάλο βαθμό, διατήρηση του παραδοσιακού πολεοδομικού ιστού σε μεγάλα τμήματα της πόλης κυρίως εξαιτίας της ύπαρξης μικροϊδιοκτησιών, για τις οποίες η μεν συνένωση προϋπέθετε δύσκολες διαδικασίες συναίνεσης, η δε αυτόνομη ανοικοδόμηση συχνά σήμαινε την κατάργηση της αρτιότητάς τους εξαιτίας των ρυμοτομήσεων του σχεδίου πόλης του 1936 . Η διατήρηση του ιστού αυτού αποτελεί ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της, σε εξέλιξη, μελέτης της Παλιάς Πόλης αλλά αποτελεί παράλληλα και την βασική προϋπόθεση για να παραμείνουν στην Παλιά Πόλη οι σημερινοί χρήστες της και μάλιστα με δυνατότητα να ανανεώσουν τα ακίνητά τους είτε συντηρώντας τα είτε ανακατασκευάζοντάς τα σύμφωνα με τους όρους της μελέτης. Όμως, ενώ η μελέτη εξελίσσεται εξαιρετικά αργά -έχει θεσμοθετηθεί μόνο η Προκαταρτική Πρόταση Ανάπλασης- η Δημοτική Αρχή προβαίνει σε εφαρμογή αλλά και σε σύνταξη πράξεων αναλογισμού, συντάσσει καταλόγους επικινδύνως ετοιμόρροπων κτισμάτων και άλλες ενέργειες και έργα, σε εφαρμογή του σχεδίου του 1936, που αντιστρατεύονται το πνεύμα της μελέτης. Αδικαιολόγητα απέχουν σιωπώντας και πολλοί φορείς της πόλης, μαζί τους και το ΤΕΕ/ΤΑΚ.

Οι φορείς και οι πολίτες που συγκεντρωθήκαμε στις 12/10/05 μετά από πρόσκληση του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων και της προσωρινής επιτροπής συμπαράταξης, εκφράζουμε την ανησυχία μας για την πορεία της μελέτης «Προστασίας και Ανάδειξης της Παλιάς Πόλης Ηρακλείου», η οποία έχει ξεκινήσει να εκπονείται από το 1998 και της οποίας έχει εγκριθεί με Υπουργική Απόφαση του 2002 η προκαταρκτική πρόταση, χωρίς μέχρι σήμερα να έχει ολοκληρωθεί. Ως αποτέλεσμα αυτού, η πόλη συνεχίζει να κατεδαφίζεται και να κτίζεται σύμφωνα με το υπό αναθεώρηση ρυμοτομικό σχέδιο του 1936, ένα σχέδιο καταστροφικό για την παλιά πόλη, που δεν δείχνει καθόλου σεβασμό στην ιστορική, αρχιτεκτονική και πολιτιστική κληρονομιά της πόλης μας, που καταστρέφει τον πολεοδομικό ιστό και τα ιστορικά οικιστικά σύνολα.

Η μελέτη «Προστασίας και ανάδειξης της Παλιάς Πόλης» είναι η σημαντικότερη σύγχρονη παρέμβαση στον αστικό μας χώρο αλλά οι μέχρι σήμερα ενέργειες των εμπλεκόμενων φορέων χαρακτηρίζονται από αποσπασματικότητα και υπαναχωρήσεις με αποτέλεσμα να κινδυνεύει με ακύρωση το όλο εγχείρημα.

Ο τελικός στόχος της μελέτης που είναι η αναβάθμιση του δομημένου χώρου και η βελτίωση της ποιότητας ζωής στην πόλη, δεν επιτυγχάνεται χωρίς συστράτευση των φορέων και των πολιτών - μετά από ενημέρωσή τους από τον ίδιο τον φορέα ανάπλασης - και χωρίς τη δημιουργία σοβαρού υποστηρικτικού μηχανισμού σε πλήρη ετοιμότητα, πράγματα τα οποία δεν έχουν γίνει μέχρι σήμερα.

Η σημερινή συγκέντρωση, συμμεριζόμενη τη λογική της μελέτης για τη Ανάδειξη και Προστασία της Παλιάς Πόλης όπως αυτή αποτυπώνεται στη θεσμοθετημένη Προκαταρτική Πρόταση Ανάπλασης, ζητάει από τη Δημοτική Αρχή και τους λοιπούς φορείς της Προγραμματικής Σύμβασης την απαιτούμενη προσήλωση στο χαρακτήρα της μελέτης που συνεπάγεται:

Να τεθεί σε πρώτη προτεραιότητα η ολοκλήρωση της μελέτης του ρυμοτομικού με λογική διατήρησης του πολεοδομικού ιστού και όχι διάλυσής του όπως το υπό αναθεώρηση σχέδιο του 1936 προέβλεπε.

Να ενισχυθεί ο ρόλος και η οργάνωση του Γραφείου Παλιάς Πόλης έτσι ώστε να είναι σε θέση να παίξει ουσιαστικό ρόλο στην εξέλιξη και υλοποίηση των μελετών.

Στο χρονικό διάστημα που θα μεσολαβήσει μέχρι να εγκριθεί το νέο ρυμοτομικό:

Να σταματήσουν οι μαζικές και ανεξέλεγκτες κατεδαφίσεις, να επικρατήσει η λογική της διατήρησης έναντι της λογικής της κατεδάφισης, να ληφθούν όλα τα αναγκαία νόμιμα μέτρα για τα ετοιμόρροπα κτίρια, εξαιρουμένου αυτού της κατεδάφισης, και να μην προωθούνται πράξεις αναλογισμού με πρωτοβουλία της Δημοτικής Αρχής.

Να υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος συμβατότητας με το πνεύμα της μελέτης της Παλιάς Πόλης για όλα τα έργα, ιδιωτικά και δημοτικά και όλες τις παρεμβάσεις (π.χ. κυκλοφοριακό)

Να αναζητηθούν διαδικασίες και πόροι χρηματοδότησης όχι μόνο για τα δημοτικά αλλά και για τα ιδιωτικά έργα διατήρησης μεμονωμένων κτιρίων και συνόλων στην Παλιά Πόλη.