Τέταρτη Προγραμματική περίοδος 2007-2013. Εμπρός βήμα ταχύ, να την προϋπαντήσουμε στα «Αναπτυξιακά» Συνέδρια. Οι προθεσμίες εξαντλήθηκαν και έτρεξαν όλοι να «ολοκληρώσουν» το τυπικό - τελετουργικό μέρος της προετοιμασίας των φορέων ενόψει της Εθνικής Συνδιάσκεψης για την τελική σύνταξη του Εθνικού Πλαισίου. Έτσι, στο νήμα, πρόλαβαν η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηρακλείου και η Περιφέρεια Κρήτης να «ολοκληρώσουν» -με συμμετοχές κορυφαίων κυβερνητικών εκπροσώπων- τα λεγόμενα «Αναπτυξιακά Συνέδρια» τους.

Τι είδους Συνέδρια όμως ήταν αυτά, ποιας ανάπτυξης ; Χωρίς καμιά διάθεση να υποτιμήσουμε την προσπάθεια και συμβολή των επιστημόνων που κλήθηκαν, τελευταία στιγμή, να προσδώσουν κύρος και επάρκεια στις εισηγήσεις, λέμε εξαρχής πως αυτά που έγιναν ούτε Συνέδρια ήταν, ούτε πολύ περισσότερο Αναπτυξιακά. Ήταν τυπικές διαδικασίες -συνέχεια αντίστοιχων επί προηγουμένων κυβερνήσεων- που έγιναν για να καλύψουν το τεράστιο έλλειμμα δημόσιου διαλόγου και συμμετοχής . Η προετοιμασία των θεματολογικών εισηγήσεών τους έγινε εν κρυπτώ, με άγνωστη συνοχή και χωρίς γενικότερες κατευθύνσεις, δημοσιοποιήθηκαν μόνο την στιγμή που διαβάζονταν στα Συνέδρια. Η συμμετοχή των κοινωνικών και επιστημονικών φορέων ήταν πολύ περιορισμένη και όχι ουσιαστική, αφού δεν υπήρχε η δυνατότητα και ο χρόνος για προετοιμασία και διάλογο εντός των φορέων, για δημοσιοποίηση των εναλλακτικών προτάσεων και τοποθετήσεών τους, για δημόσιο διάλογο πάνω σε διαφορετικές προσεγγίσεις.

Κυριάρχησε η ανάγκη κάλυψης του αναπτυξιακού ελλείμματος εικοσαετίας με την ολοκλήρωση δεκάδων ημιτελών και υποβαθμισμένων προδιαγραφών έργων. Κυριάρχησε η μάχη για πιστώσεις, ενώ έγινε το πρώτο δειλό πλασάρισμα των Συγχρηματοδοτούμενων Έργων. Επαναλήφθηκε για μια ακόμα φορά ο γνωστός σε όλους μας κατάλογος έργων. Χαρακτηριστικός είναι ο επίλογος του Περιφερειακού Συνεδρίου με τον Δεκάλογο Ευχών περί σύγκλισης, ισόρροπης ανάπτυξης, προστασίας περιβάλλοντος κλπ με τελευταίο και καταϊδρωμένο τον «σωστό και αποτελεσματικό χωροταξικό σχεδιασμό». Καμία ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής, καμιά επί της ουσίας κριτική αποτίμηση του μέχρι σήμερα τρόπου ανάπτυξης και αξιοποίησης τόσων και τόσων κονδυλίων που θα οδηγούσε σε αναπροσανατολισμό στόχων, μέσων και πρακτικών, καμιά αναφορά σε ανάπτυξη άλλου τύπου.

Μιας ανάπτυξης που θα παίρνει υπόψη της τα δεδομένα και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και θα οδηγεί σε ένα άλλο αναπτυξιακό μοντέλο που δεν θα πάσχει από μίμηση για γιγαντισμό, αλλά θα αξιοποιεί τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών και θα υπηρετεί την ανθρώπινη κλίμακα. Για ένα τέτοιο αναπτυξιακό μοντέλο δεν αρκεί η συμπλήρωση των μεταφορικών, ενεργειακών και τηλεπικοινωνιακών υποδομών. Δεν αρκεί η διαμόρφωση αξόνων και μέτρων που περιστρέφονται γύρω από το περιβάλλον ή ακόμα και εξειδικευμένων όπως αυτές για τους ορεινούς όγκους ή τα ολοκληρωμένα προγράμματα παρέμβασης στον αγροτικό ή τον αστικό χώρο. Χ ρειάζεται η υιοθέτηση μιας άλλης αντίληψης για τον τόπο και τους ανθρώπους που τον κατοικούν και στήριξη του «μικρού» και ποιοτικού που εντάσσεται στην κλίμακα και όχι του «μεγάλου» που την αντιστρατεύεται. Με νου και φαντασία!