Ο ΣΥΓΚΡΗΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

του Τρουλλινού Θεόφιλου, Πολιτικού Μηχανικού
μέλους της Δ.Ε του ΤΕΕ/ΤΑΚ

Ηράκλειο 26 Ιανουαρίου 2003

Μεταφορική και παράτολμη η αναφορά, αλλά άκρως επίκαιρη. Κύπρος και Κρήτη. Τα 2 μεγαλύτερα νησιά της Μεσογείου. Το καθένα με την «πράσινη» γραμμή του. Η μία στην Λευκωσία, η άλλη στις ...Σίσες. Τα 2 ΚΤΕΛ Ανατολικής και Δυτικής Κρήτης φορείς ιδιωτικών συμφερόντων αλλά δημόσιας ταλαιπωρίας. Εικόνες θλίψης και ντροπής να εκθέτουν όχι μόνο τους ίδιους αλλά και όλους εμάς στα μάτια του πανελλήνιου και όχι μόνο. Οι μεν διεκδικούν συνεκμετάλλευση, οι δε συνένωση. Η κόντρα κρατά χρόνια και το θεσμικό πλαίσιο μεταφορών να προσπαθεί να επανακαθορίσει όρους και προϋποθέσεις συνύπαρξης. Θεσμικό πλαίσιο εν είδει Σχεδίου Επίλυσης της κρίσης, μόνο που στον ρόλο του Γ.Γ του ΟΗΕ βρίσκεται ...ο Γ.Γ της Περιφέρειας.

Και να ΄ταν το μοναδικό... Ας θυμηθούμε τα Πανεπιστημιακά και τις Σχολές, τα Ενεργειακά, τα Λιμάνια και τα Αεροδρόμια Εθνικής και Διεθνούς σημασίας ως πύλες εισόδου στο νησί, το Εφετείο, ακόμα και η έδρα της Περιφέρειας. Ας μην μιλήσουμε για ενιαία διαχείριση του υδάτινου δυναμικού, όταν και για τα στερεά απόβλητα ο σχεδιασμός της Κρήτης αφορά τους 3 Νομούς, αφού ο Ν. Χανίων αποφάσισε δική του διαχείριση. Κι όλα αυτά παρά την ίδρυση στις αρχές του χρόνου 4 νέων Διευθύνσεων Υπηρεσιών της Περιφέρειας στα Χανιά χάριν της αποκέντρωσης και του συγκρητισμού (παρά τις ανορθολογικές διοικητικά πλευρές του εγχειρήματος). Προσπάθεια που φαίνεται πως απέβη άκαρπη, αν δεν έδρασε ως προσάναμμα.

Η μοιρασιά της Κρήτης σε Ανατολική και Δυτική (αλφαβητική και μόνο η σειρά) είναι αλήθεια πως έρχεται από πολύ μακριά, την βρήκαμε και γι΄ αυτό οι σημερινές γενιές δεν φέρουν ευθύνη. Όσοι όμως ακόμα και σήμερα χτίζουν πάνω σ΄ αυτή φέρουν ακέραιη την ευθύνη συνέχισης αυτού του απαράδεκτου φαινομένου, υπηρετούν άθελά τους άλλα συμφέροντα από αλλού εκπορευόμενα. Υπάρχουν τέτοια και ποια;

Η Κρήτη σήμερα δεν έχει τον ρόλο που της αρμόζει. Υπολείπεται σε σχεδιασμούς. Έχει γίνει γη της επαγγελίας ιδιωτικών συμφερόντων και δραστηριοτήτων χωρίς παρεμβατισμό και σχεδιασμό από πλευράς δημοσίου συμφέροντος. Εξαιρείται από βασικούς άξονες ανάπτυξης και μέτρα πολιτικής ενίσχυσης της παραγωγικής δομής της. Κακοφορμίζουν οι ανοικτές χρόνιες πληγές υποδομών της. Γι΄ αυτά υπάρχουν ευθύνες πολιτικές, κομμάτων και εκπροσώπων. Αυτούς συμφέρει το «διαίρει και βασίλευε».

Ταυτόχρονα όμως η Κρήτη και ο λαός της είχε και έχει ένα βασικό πλεονέκτημα έναντι άλλων. Έχει δυναμισμό, δυνατότητες και ικανότητες, προοπτικές. Είναι καθ΄ υπερβολή ένας γίγαντας που κοιμάται. Ενωμένος και αποφασισμένος μοιάζει –επίσης καθ΄ υπερβολή-ακατανίκητος. Και αυτούς -που το φοβούνται αυτό- συμφέρει το «διαίρει και βασίλευε».

Αλλά και ιστορικά να το δει κανείς, δεν είναι τυχαίες οι στιγμές έξαρσης αυτού του ιδιόμορφου τοπικισμού. Επί δικτατορίας για παράδειγμα η μάχη των Πανεπιστημιακών Σχολών. Τώρα, λίγο πριν τον προετοιμαζόμενο πόλεμο των ΗΠΑ στο Ιράκ, ενώ το Ακρωτήρι και η Σούδα παραχωρούνται και χρησιμοποιούνται από τις πολεμικές δυνάμεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, ενώ τα Χανιά είναι άνω-κάτω, η μάχη των ΚΤΕΛ που φούντωσε μοιάζει σαν κίνηση αποπροσανατολισμού, δώρο της οικογένειας Μητσοτάκη στην οικογένεια Μπούς.

Είναι πια καιρός να διοχετεύσουμε από κοινού τις δυνατότητες και τον δυναμισμό μας σε κοινούς μας στόχους, και τέτοιοι υπάρχουν πολλοί. Παραδειγματικά μόνο αναφέρω :
• Αποκατάσταση της θέσης και του ρόλου της Κρήτης στους άξονες ανάπτυξης της χώρας, αλλά και της Ε.Ε προς την Μεσόγειο και την Μ. Ανατολή
• Ολοκλήρωση των Σχεδιασμών σε επίπεδο Κρήτης των αεροπορικών, θαλασσίων και χερσαίων μεταφορών ώστε επιτέλους να σταματήσει το «κάθε χωριό και στάδιο»
• Εισαγωγή του φυσικού αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο του νησιού με ταυτόχρονη περαιτέρω ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
• Τερματισμός της αφαίμαξης των πόρων από τον αρχαιολογικό και μνημειακό μας πλούτο και επανεπένδυσή τους στην καταρρέουσα κληρονομιά μας, προστατεύοντας και αναδεικνύοντάς την (μνημεία, μουσεία)
• Περιβαλλοντική προστασία και αξιοποίηση του φυσικού και πολιτιστικού μας πλούτου

Ας διαθέσουμε την φαντασία και τις δυνάμεις μας στην υπηρέτηση του κοινού συμφέροντος. Ας σχεδιάσουμε σοβαρά το μέλλον μας με διαδικασίες διαλόγου και συμμετοχής, όχι σαν αυτές του πρόσφατου Χωροταξικού Σχεδιασμού. Στην κατεύθυνση αυτή μεγάλο ρόλο επωμίζονται τα 2 Περιφερειακά Τμήματα του ΤΕΕ στην Κρήτη.

Και για να μην θεωρηθεί ότι υπεκφεύγω. Σαφώς και υπάρχουν προβλήματα εσωτερικά μας, κατανομής αρμοδιοτήτων και ρόλων, αξιοποίησης των συγκριτικών (με γιώτα) πλεονεκτημάτων κάθε τμήματος του νησιού και στήριξης των μειονεκτικών περιοχών του (κυρίως της ενδοχώρας και του νότου). Σαφώς και υπάρχουν προβλήματα ανισομέρειας και ασυνέχειας. Αυτά όμως πρέπει και μπορεί να αντιμετωπίζονται μέσα από ένα διάλογο για το αυριανό μέλλον (για θέματα όπως τα παραπάνω) και όχι μέσα από την διαχείριση του σήμερα ή την διαιώνιση του χθες και μάλιστα με μεθόδους «γκρεμίσματος γεφυρών» και με άναρθρες κραυγές.

Αν τοπικισμός είναι η αγάπη για τον τόπο και τους ανθρώπους, η αγωνία για το αύριο, τότε καλά κάνουμε και τον έχουμε όλοι, είναι χρήσιμος. Μπορεί να λειτουργήσει σαν ασπίδα απέναντι σε κάθε είδους επιβουλές, είτε με την μορφή που τις μάθαμε στο παρελθόν, είτε με την μορφή της σύγχρονης μάστιγας της αδιαφορίας για τα κοινά, του ατομισμού, του ιδίου οφέλους, του ωχαδελφισμού.

Αν όμως ο τοπικισμός μας οδηγεί στο να μην βλέπουμε το κοινό μας αύριο και να αξιοποιείται από τρίτους για εξυπηρέτηση δικών τους συμφερόντων, τότε γίνεται η πιο επικίνδυνη μάστιγα. Όχι μόνο γιατί μας εκθέτει όλους αλλά κυρίως γιατί υποθηκεύει το μέλλον μας, που δεν μπορεί –ότι κι αν κάνουμε- παρά να είναι κοινό.

Τρουλλινός Θεόφιλος, Πολιτικός Μηχανικός
μέλος της Δ.Ε του ΤΕΕ/ΤΑΚ