ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΔΡΑΣΗΣ
ΤΟΥ ΤΕΕ/ΤΑΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΕΤΙΑ 2004-2006

Ηράκλειο 26 Απριλίου 2004

Συζητάμε σήμερα το κείμενο που έφερε το Προεδρείο και η Δ.Ε στην Αντιπροσωπεία του Τμήματος για τον προγραμματισμό δράσης της τρέχουσας τριετίας, τις Μόνιμες Επιτροπές που εισηγείται να συγκροτηθούν για την στήριξη της υλοποίησης αυτού του Προγράμματος καθώς και μια απόπειρα συγκεκριμενοποίησής του για το 2004. Κατά την συζήτηση στην Δ.Ε ψηφίσαμε λευκό και με τα παρακάτω θέλουμε να αιτιολογήσουμε τη στάση μας.

Ο προβληματισμός και η συζήτηση για τον προγραμματισμό δράσης δεν μπορεί παρά να ακολουθεί τα επόμενα βήματα:

α) Διαπιστώσεις σημερινής κατάστασης για τους μηχανικούς και τον φορέα μας

β) Προσπάθεια εντοπισμού των αιτιών των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε και στη συνέχεια

γ) Προτάσεις ενεργειών και δράσεων για την αντιμετώπισή τους.

Είναι φανερό πως αν δεν ξεκινήσεις από το πρώτο ή αν εκτιμάς λάθος την κατάσταση δεν μπορείς να σχεδιάσεις σωστές ενέργειες ούτε καν για να την βελτιώσεις. Ακόμα κι αν κάνεις σωστές διαπιστώσεις για την κατάσταση και τα προβλήματα, αν δεν εντοπίσεις τα αίτια και τους υπεύθυνους τότε ο όποιος σχεδιασμός ενεργειών σου θα είναι σαν «να βαράς μπαλοθιές στον αέρα». Αντίθετα, μετά τα δύο πρώτα στάδια ανάλυσης εύκολα και κυρίως σωστά μπορείς να σχεδιάσεις τις ενέργειές και τη δράση σου, μετρώντας καλά τις δυνάμεις σου και ιεραρχώντας τις ανάγκες. Αυτή τη μεθοδικότητα στην σκέψη μας δίδαξαν οι σπουδές μας, αφού ως μηχανικοί είμαστε άνθρωποι μεθοδικοί, πρακτικοί και αποτελεσματικοί. Αυτόν τον τρόπο σκέψης χρησιμοποιήσαμε κρίνοντας τον προγραμματισμό δράσης της τριετίας 2004-2006.

ΤΑ ΕΧΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ...

Τα τρία «έχοντας υπόψη» του κειμένου που συζητάμε κάνουν μια προσπάθεια να διαπιστώσουν την σημερινή κατάσταση και να εντοπίσουν τα προβλήματα και τις προτεραιότητες. Από αυτή την άποψη είναι μια θετική προσπάθεια και την επικροτούμε.

Ταυτόχρονα όμως, αποκαλύπτουν και το σκεπτικό, την βούληση και το πολιτικό περιεχόμενο που θέλει να δώσει στη δράση του Τμήματος το Προεδρείο και η πλειοψηφία της Δ.Ε. Σε αυτά τα συγκεκριμένα έχουμε να παρατηρήσουμε :

1. Διαπιστώνεται σωστά στην πρώτη παράγραφο ως πρωτεύον το θέμα της υποβάθμισης του ρόλου του μηχανικού στην παραγωγική διαδικασία και το ότι ολοένα υποκαθίσταται από τεχνικούς κατώτερων βαθμίδων. Δεν αναφέρεται όμως τίποτα και αποσιωπούνται οι υπεύθυνοι και τα αίτια του φαινομένου. Λέξη δεν λέγεται για τα αίτια, που είναι η παγκοσμιοποιημένη οικονομία μας, που θέλει «φθηνό και μαζικό» τεχνικό δυναμικό μιας χρήσης χωρίς ολοκληρωμένη τεχνική κατάρτιση, μερικής απασχόλησης με βάση τις ανάγκες, γιατί αυτό εξυπηρετεί την συγκεντροποίηση του πλούτου σε λίγα ολιγοπώλια μελετητικών και κατασκευαστικών εταιρειών (για να θυμηθούμε και την πανελλαδική απεργία του ΤΕΕ τον Μάιο του 2003). Λέξη δεν λέγεται για το πολιτικό μας σύστημα που εξυπηρετεί τα παραπάνω συμφέροντα, που συνειδητά υποβαθμίζει το έργο μας, όταν όργανα και επιτροπές άσχετων με το αντικείμενό μας (βλέπε π.χ. πολιτικά όργανα Νομαρχιακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης) μας υποκαθιστούν στον ρόλο μας, όταν ο δικός μας παραγκωνισμός εξασφαλίζει τον δικό τους «πολιτικό ρόλο» ή αλλιώς όταν «ο θάνατός μας έχει γίνει η ζωή τους
2. Στην δεύτερη παράγραφο αναδεικνύονται τα μεγάλα θεσμικά αιτήματα του κλάδου μας αλλά και η υποβάθμιση του ρόλου που επιφυλάσσουν στο Τμήμα μας . «Θα συμβάλλουμε……στο μέτρο….που μπορούμε….στην προσπάθεια….που ελπίζουμε…..να αναλάβει…. το κεντρικό ΤΕΕ». Διαφωνούμε κατηγορηματικά με αυτή τη γνωστή από παλιά αντίληψη και της ΠΑΣΚ και της ΔΚΜ για τον ρόλο των Περιφερειακών Τμημάτων (Π.Τ) του ΤΕΕ. Εμείς πιστεύουμε αντίθετα πως τα Π.Τ έχουν πολλά να κάνουν. Έχουν να αναδείξουν τα προβλήματα του Θεσμικού Πλαισίου, να αποκαλύψουν τα πολιτικά κίνητρά του, να τα καταγγείλουν στην κοινωνία και στους συναδέλφους, να χτίζουν σιγά-σιγά μέτωπο εναντίον τους. Έχουν ρόλο σοβαρό στο να επεξεργάζονται και να προτείνουν άλλο πλαίσιο, να τεκμηριώνουν την ανάγκη του και να το προβάλλουν σε συντονισμό με τα άλλα Π.Τ. Έτσι αποτελεσματικά μπορούν και πρέπει να απαιτούν από το κεντρικό ΤΕΕ αντίστοιχη δράση και αποτελεσματικές ενέργειες.
3. Η αναβάθμιση του ρόλου του ΤΕΕ/ΤΑΚ που επικαλούνται στην τρίτη παράγραφο δεν έρχεται από μόνη της , ούτε επιτυγχάνεται μόνο με την επεξεργασία και προβολή των επιστημονικών απόψεών μας για τα αναπτυξιακά προβλήματα της περιοχής μας. Προϋποθέτει και απαιτεί αναγνώριση του θεσμοθετημένου ρόλου μας ως Συμβούλου της Πολιτείας και της κοινωνίας από τους πολιτικούς φορείς. Η περιφρόνηση και η περιθωριοποίηση από τις τοπικές πολιτικές εξουσίες του Τμήματος, τα τελευταία ιδίως χρόνια, είναι αυτή που έχει οδηγήσει στην απαξίωση του ρόλου μας. Αυτό το «κοινό μυστικό» δεν αναφέρεται πουθενά και μάλλον σκόπιμα αποσιωπείται. Επιπλέον τέτοιες διαπιστώσεις ακούγονται από την ΠΑΣΚ και την ΔΚΜ μόνο μετεκλογικά. Έτσι όμως, καθίσταται αναξιόπιστη όχι μόνο η εξαγγελία περί «αναβάθμισης του κύρους του ΤΕΕ/ΤΑΚ» αλλά και η άλλη εξαγγελία περί «αναβάθμισης του ρόλου των μηχανικών». Γιατί προφανώς η κλιμακούμενη υποβάθμιση του ρόλου μας ως μηχανικών τοπικά οφείλεται εν πολλοίς στις τοπικές πολιτικές εξουσίες και η αναβάθμισή μας επαφίεται σε μας και στο Τμήμα και όχι στο κεντρικό ΤΕΕ.

Οι διαπιστώσεις για την σημερινή κατάσταση και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μηχανικοί στην Ανατολική Κρήτη είναι λειψή και επιλεκτική. Κυρίως όμως αποσιωπούνται οι αιτίες που τα γέννησαν και τα θρέφουν. Αποκρύπτονται εντέχνως οι υπεύθυνοι, που συνήθως είναι πολιτικοί προϊστάμενοι και όργανα πολιτικής, με τα οποία δεν έχει καμμία διάθεση να έρθει σε ρήξη η πλειοψηφία της Δ.Ε και ιδίως το Προεδρείο της . Οι νέοι συνάδελφοι της Αντιπροσωπείας πιθανά να μην μπορούν να βγάλουν τέτοια συμπεράσματα από το κείμενο. Εμείς όμως που έχουμε ζήσει και αντιπαλέψει χρόνια τώρα αυτές τις αντιλήψεις μέσα στο ΤΕΕ/ΤΑΚ από τα ίδια πρόσωπα που ηγούνται συνδικαλιστικά των παρατάξεων ΠΑΣΚ και ΔΚΜ, το λέμε με σιγουριά.

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΒΟΥΛΗΣΗ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΧΑΜΕΝΟΥ ΚΥΡΟΥΣ ΜΑΣ, ΩΣ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΩΣ ΤΕΕ/ΤΑΚ, ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΟ ΟΔΗΓΕΙ ΜΟΙΡΑΙΑ ΣΕ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΜΕ ΚΥΡΙΑΡΧΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΕΣ. Με τέτοιες συμβιβασμένες και συντηρητικές απόψεις τίποτα ελπιδοφόρο δεν έχουμε να περιμένουμε. Γι΄ αυτό και δεν μπορούμε να ψηφίσουμε το προτεινόμενο πρόγραμμα δράσης, παρά τις διαφορές του από προηγούμενες τριετίες όπως διαπιστώσαμε παραπάνω.

ΚΑΤΑ ΤΑ ΛΟΙΠΑ...

Στην επόμενη ενότητα Α περιγράφονται προβλήματα θεσμικού χαρακτήρα που πρέπει το ΤΕΕ να προωθήσει . Κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει ότι πολλά αρνητικά που θεσπίστηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση χρήζουν άμεσης τροποποίησης ή κατάργησης. Δεν αναφέρονται όμως οι προεκλογικές δεσμεύσεις της σημερινής κυβέρνησης, πολλές από τις οποίες ήταν σε θετική κατεύθυνση, ώστε να φαίνεται και η θέλησή μας αλλά και η απαίτησή μας για άμεση εφαρμογή τους. Ακόμα δεν αναφέρονται ποια κατά τη γνώμη τους είναι τα πρωταρχικά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει το ΤΕΕ. Δεν είναι πρωτεύον τα θέμα της άμεσης επιτέλους τροποποίησης του Θεσμικού Πλαισίου μας, πάντα στην κατεύθυνση της αναβάθμισης των οργάνων και της αποτελεσματικής λειτουργίας του, της αναλογικής εκπροσώπησης και της προώθησης των προβλημάτων της περιφέρειας και των παραγωγών της ; Δεν υπάρχουν άμεσα θέματα για δράση και του ΤΕΕ; Αυτά ποιος θα τα προτείνει ; Οι τρεις (3) εκπρόσωποι του Τμήματος στην κεντρική Αντιπροσωπεία -ένας εκ των οποίων κι εγώ- τι θα προωθούν κεντρικά, ότι νομίζουν;

Στην δεύτερη ενότητα Β γίνεται μια προσπάθεια να επικεντρωθούν σε ορισμένους άξονες δράσης . Έχουν μάλιστα υιοθετήσει σχεδόν όλους τους άξονες προτεραιοτήτων δράσης που προτείναμε εμείς αμέσως μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου, πολύ πριν την συγκρότηση των νέων οργάνων διοίκησης του Τμήματος. Αυτό σημαίνει πως θα τους υπηρετήσουν;

Η εμπειρία μας από άλλες τριετίες λέει πως ακόμα κι όταν υιοθετούνται ορισμένες από τις προτάσεις μας, μάλλον είναι για «το κακό τους». Γιατί συνήθως είτε δεν τις πιστεύουν είτε στην πορεία διαπιστώνουν πως μας «πάνε μακριά», δηλαδή οδηγούν σε άλλες λογικές και πολιτικές που δεν είναι διατεθειμένοι να υπηρετήσουν. Αυτό συνέβη και με την πρότασή μας για το «Μνημόνιο Συνεργασίας» με ζητούμενο «Πλήρεις μελέτες και ποιοτικά έργα», και με την πρότασή μας για την αντιμετώπιση του φαινομένου των καταχρηστικών «Προγραμματικών Συμβάσεων» που έχουν καθιερωθεί και υποκρύπτουν σύνταξη μελετών, υποκατάσταση ρόλων και καταστρατήγηση του Κώδικα Αμοιβών.

Αλλά κι εδώ δεν γίνεται καμμία μνεία στις συνεχείς καταστρατηγήσεις του θεσμικού πλαισίου που παρατηρείται τοπικά . Περιμένουμε και αυτό να μας το λύσει το κεντρικό ΤΕΕ ; Ή πάλι δεν θέλουμε να συγκρουστούμε με τις τοπικές εξουσίες ; Δεν περνά βδομάδα που να μην παίρνονται αποφάσεις πολιτικών οργάνων που μας θίγουν ως κλάδο, που μας υποκαθιστούν στον ρόλο μας, που καταστρατηγούν την υφιστάμενη νομοθεσία, που καταπατούν τον υφιστάμενο σχεδιασμό (χωροταξικό, πολεοδομικό κλπ), που υποβαθμίζουν τον ρόλο των μελετών και των μελετητών, που καθορίζουν αυθαίρετους και καταχρηστικούς όρους δημοπρασιών και συμβάσεων, που καταργούν κάθε κώδικα αμοιβών αλλά και συναδελφικής συμπεριφοράς. Είναι αυτά σοβαρά καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μηχανικοί της Ανατολικής Κρήτης ή είναι της φαντασίας μας ; Αφού τα γνωρίζουν γιατί δεν τα αναδεικνύουν ως πρωτεύοντα;

Από τα παραπάνω νομίζουμε πως συμπεραίνεται ότι αν και οι προτάσεις στις ενότητες δράσης διαφέρουν από αντίστοιχα κείμενα προηγουμένων τριετιών -στα οποία μεταφερόταν από τριετία σε τριετία το σύνολο του θεματολογίου απασχόλησης του ΤΕΕ από συστάσεώς του μέχρι την αιωνιότητα- δεν οδηγούν σε αποτελεσματική δράση για επίλυση προβλημάτων. Κι αυτό γιατί και εδώ απουσιάζει ο αίτιος και οι αιτίες. Από ποιους και γιατί θα απαιτούμε λύσεις των προβλημάτων. Από αυτούς που τα γεννούν και τα θρέφουν; Ή μήπως κι εδώ τελειώνει ο ρόλος μας στο να επεξεργαζόμαστε, να προτείνουμε και να προβάλλουμε;

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ...

Με τις αντιλήψεις που διαπνέουν το κείμενο, με την επιμελημένη αποφυγή του να εντοπίσει αιτίες και αίτιους, με τον αυτοπεριορισμό του ρόλου του Τμήματος, με την αποσιώπηση των «αιχμηρών» προβλημάτων αυτοαναιρούνται τα όποια θετικά του κειμένου Προγράμματος Δράσης και δεν επιδεικνύουν βούληση αντιμετώπισής των προβλημάτων. Γι΄ αυτό θα ψηφίσουμε ΛΕΥΚΟ.

Αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα είμαστε παρόντες σε όλα και δραστήριοι όπως πάντα, πως δεν θα επεξεργαζόμαστε και δεν θα προτείνουμε ενέργειες και δράσεις για όποιο σοβαρό πρόβλημα κατά τη γνώμη μας χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, πως δεν θα δρούμε σε θετική κατεύθυνση. Ταυτόχρονα όμως δεν θα χαριζόμαστε, θα ασκούμε κριτική και θα αποκαλύπτουμε ότι κατά τη γνώμη μας δεν προωθεί τα συμφέροντα του κλάδου και δεν αναβαθμίζει τον ρόλο του Τμήματος. Με ότι μέσο διαθέτουμε θα αναδεικνύουμε τις ανεπάρκειες και ιδίως τις «απουσίες», σκόπιμες ή μη. Αν διαψευστούν οι σημερινές εκτιμήσεις μας στο τέλος της τριετίας (αφού δεν έγινε δυνατό να παρουσιαστεί πρόγραμμα έτους που ζητούσε ο Πρόεδρος της Αντιπροσωπείας) να είστε σίγουροι πως τότε δεν θα έχουμε κανένα ενδοιασμό να ψηφίσουμε τον απολογισμό. Το κάναμε εξάλλου και την προηγούμενη τριετία στον απολογισμό του Προέδρου της Αντιπροσωπείας. Αν όμως επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις μας, τότε θα καλέσουμε εσάς να τον καταψηφίσετε.

ΤΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

Τελειώνοντας θέλουμε να αναφερθούμε σε ένα σοβαρό θέμα που δεν αναδεικνύεται από το κείμενο και φυσικά δεν προτείνονται ενέργειες αντιμετώπισής του. Είναι το θέμα του «χρόνιου αναπτυξιακού ελλείμματος της Ανατολικής Κρήτης» και της «τήρησης του σχεδιασμού». Πάντα ισχυριζόμαστε και αποδεικνύαμε πως η Κρήτη δεν ωφελείται από τα μεγάλα έργα της ηπειρωτικής χώρας. Αντίθετα επιβαρύνεται πολλαπλά από τον νησιωτικό χαρακτήρα της (επιβάρυνση μεταφορών κλπ). Οι κατά καιρούς προεκλογικές εξαγγελίες για το νησί έχουν σπάσει προ πολλού το ρεκόρ Γκίνες, αφού κάθε εξαγγελία για κάθε μεγάλο έργο μεταφέρεται και επαναλαμβάνεται κατά μέσο όρο σε 5 εκλογικές αναμετρήσεις. Ακόμα κι όταν κάτι υλοποιείται συνήθως δεν γίνεται βάσει του σχεδιασμού και με σύγχρονες Τεχνικές Προδιαγραφές. Παραδειγματικά μόνο αναφέρουμε το Ενεργειακό, την ολοκλήρωση του Βόρειου Οδικού Άξονα (ακόμα και με υποβαθμισμένες προδιαγραφές), την εξαγγελία για νέο Διεθνές Αεροδρόμιο, το λιμάνι του Νότου, τον Νότιο Οδικό Άξονα, το Ανατολικό Πολεοδομικό Κέντρο Ηρακλείου κλπ. Το Γ΄ Κ.Π.Σ έχει εν πολλοίς ολοκληρωθεί προγραμματικά και τα περιθώρια ένταξης μεγάλων δράσεων είναι ίσως περιορισμένα. Όμως αρχίζει άμεσα η περίοδος σχεδιασμού του Δ΄ Κ.Π.Σ, ενώ άλλα κοινοτικά προγράμματα είναι σε εξέλιξη. Η Ολυμπιάδα που έχει μέχρι σήμερα απορροφήσει κάθε εθνικό πόρο τελειώνει απελευθερώνοντας πόρους στη συνέχεια. Τα πολυδιαφημισμένα Αναπτυξιακά Συνέδρια για το νησί δεν έγιναν. Ταυτόχρονα με την ολοκλήρωση και θέσπιση του Χωροταξικού Σχεδιασμού της Κρήτης υπάρχουν πια δράσεις και ενέργειες υποδειγμένες και οροθετημένες, που κανείς πια δεν μπορεί να παραγνωρίζει ή να αντιστρατεύεται.

Άρα πρέπει άμεσα ως ΤΕΕ/ΤΑΚ να καθορίσουμε τις προτεραιότητες κατά την άποψή μας, πάντα συμβατές με τον περιβαλλοντικό και χωροταξικό σχεδιασμό και να προτείνουμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα κάλυψης της χρόνιας υστέρησής μας σε υποδομές με ταυτόχρονη ανάδειξη δράσεων αειφόρου ανάπτυξης . Ένα τέτοιο πρόγραμμα πρέπει στη συνέχεια να βάλλουμε σε διάλογο με όλους τους επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς, αναπτύσσοντας την συνεργασία μας μαζί τους και από κοινού να απαιτήσουμε την υιοθέτησή του από την Πολιτεία. Αυτό μπορεί να γίνει είτε με συγκρότηση Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής που όμως θα αμείβεται ως Ομάδα Εργασίας, είτε με Ομάδα Εργασίας. Στην ευθύνη μιας τέτοιας Επιτροπής ή Ομάδας θα είναι και η συνεχής προώθηση του θέματος με κάθε τρόπο, η παρακολούθηση των εξελίξεων, η συνεργασία με άλλους φορείς και όχι η καταγραφή των ενταγμένων έργων, όπως έγινε πρόπερσι.