Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ

(2374 - 09/01/2006)

Με αφορμή την Παντεχνική Αποχή του ΤΕΕ της 15 ης Δεκεμβρίου 2005 στην έκτακτη συνεδρίαση της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ/ΤΑΚ καταθέσαμε τους προβληματισμούς μας για το θέμα του τίτλου, περιληπτικό απόσπασμα των οποίων παραθέτουμε σε δύο συνέχειες.

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Για γνωστούς λόγους θεωρούσαμε και θεωρούμε αναντικατάστατο τον ρόλο του μηχανικού. Όμως αυτός εδώ και χρόνια αμφισβητείται έντονα πολιτικά και ιδεολογικά, βάλλεται θεσμικά και οικονομικά, ευτελίζεται καθημερινά και υποκαθίσταται συστηματικά. Το έργο μας χάνει ολοένα τον ρόλο του κινητήριου μοχλού και παρουσιάζεται ως ένα αναγκαίο γρανάζι μιας μηχανής υλοποίησης εντολών προδιαγεγραμμένου αποτελέσματος. Από την πλήρη απασχόληση σύλληψης και παραγωγής ολοκληρωμένου προϊόντος ολοένα και οδηγούμαστε στην μερική απασχόληση. Δουλειάς «φασόν» χωρίς ταυτότητα, τυποποιημένης και απρόσωπης.

Θα λέγαμε πως όραμα δεν υπάρχει προ πολλού . Ελλείψει οράματος, ο ρόλος των πολιτικών μετατοπίστηκε στον σχεδιασμό, που τώρα λέγεται κατανομή πιστώσεων. Οι κοινωνικές ανάγκες έχουν γίνει ιδιωτικές ανάγκες ομάδων και κατηγοριών ψηφοφόρων, το δε δημόσιο συμφέρον έχει μεθοδευμένα «αποδειχθεί» πως δεν υπηρετείται από το δημόσιο και καλούνται τα ιδιωτικά συμφέροντα......να το υπηρετήσουν.

Οι εξελίξεις της επιστήμης και της τεχνολογίας αντί να οδηγήσουν σε κατοχύρωση και αναβάθμιση του ρόλου των μηχανικών οδηγούν σε υποβάθμιση του έργου και σε υποκατάσταση του ρόλου των μηχανικών. Τελικά το έλλειμμα είναι θεσμικό και πρωτίστως πολιτικό . Τα φαινόμενα όμως είναι διεθνή, οι εξελίξεις συνήθως εκπορεύονται από ξένα κέντρα και η σφαίρα της «ελεύθερης οικονομίας», και δη της παγκοσμιοποιημένης, έχει επιβληθεί παντού. Τα μεγάλα, ολιγοπωλιακά πλέον, συμφέροντα δεν έχουν καμία ανάγκη ούτε σχεδιασμού του δημοσίου συμφέροντος ούτε εξυπηρέτησης του κοινωνικού οφέλους. Αντιθέτως, αυτοί οι όροι στέκονται συνήθως εμπόδιο στην προώθηση των κερδών τους και γι΄ αυτό παρακάμπτονται.

Ο ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΤΟΝ 21 ο ΑΙΩΝΑ

Βαδίζουμε στον 21 ο αιώνα αλλά κανείς, και ιδιαίτερα το ΤΕΕ, δεν μπήκε στον κόπο να διαλογιστεί εσωτερικά και να διαβουλευτεί δημόσια για τον ρόλο του μηχανικού στον νέο αιώνα . Το Συνέδριο που είχε εξαγγελθεί με αυτό το θέμα δεν πραγματοποιήθηκε. Έτσι η δράση του ΤΕΕ αγγίζει επιδερμικά τις εξελίξεις, δεν ακουμπά την ρίζα των προβλημάτων. Πόσο αναπόφευκτα επιδρούν η παγκοσμιοποίηση της παραγωγής και η εμπορευματοποίηση της γνώσης ; Η «εμπειρία» προαπαιτεί την γνώση ή την υποκαθιστά ; Η άσκηση επαγγέλματος συνυφασμένου με το δημόσιο συμφέρον και το κοινωνικό όφελος πιστοποιείται από το επίπεδο και το βάθος των γνώσεων (παιδεία) ή από την οικονομική εμβέλεια (χρήμα) και την πρακτική εμπειρία (εμπειροτεχνία) ; Αλλά και η γνώση επαρκεί ; Πώς χορηγείται, εφάπαξ ή δια βίου, επιδοτούμενα ή αυτοχρηματοδοτούμενα, με δημόσια ή ιδιωτική πρωτοβουλία ;

Θα λέγαμε, μεταφορικά, πως μοιάζει να φύγαμε από την σφαίρα της «παραγωγής», σαν να περάσαμε από την σφαίρα της «μεταποίησης» και όπως πάμε σε λίγο θα ανήκουμε αποκλειστικά στον τομέα των «Υπηρεσιών». Και το ερώτημα είναι, θα παραμείνουμε «παραγωγοί» ή θα γίνουμε οτιδήποτε άλλο πλην αυτού ;

Με αυτές τις εξελίξεις πρέπει κανείς να διαλέξει μεταξύ δύο βασικών επιλογών. Ή να θεωρήσει την πορεία αυτή σωστή ή μονόδρομο ή αναπόφευκτη, οπότε μοιρολατρικά θα προσαρμοστεί σ΄ αυτήν και θα τρέξει να διασώσει ότι μπορεί «βολεύοντας» κυρίως τον εαυτό του. Ή να την θεωρήσει λαθεμένη ή και καταστροφική για τον τόπο και τον κλάδο, οπότε συνεχίζει να αγωνίζεται να την αλλάξει.